Türker Alkan'ın "Seni Ermeni seni..." yazısı üzerine

Sayın Alkan,

Size yazmamin sebebi “Seni Ermeni seni…” isimli yazınızda ele aldığınız “etnisite” ve “ırk” kavramlarını işleyiş tarzınızı eleştirmek. Yazınızın temel fikrine kesinlikle katılıyorum. Genetik olarak birbirimizin arasında o kadar az fark var ki, sizin de dediğiniz gibi bütün bu etnik/ırksal kategoriler anlamını yitiriyor. Ancak, yazınızda ki iki paragraf bilimsel bulguları tamamen yanlış gösteriyor. Aynı zamanda, kimlik oluşumu son derece bireysel bir tercih olması gerekirken, ne yazık ki Türkiye’de, kimlik konusu milliyetçi elitler ile liberal/sol elitler arasındaki rekabetin savaş alanı olmuş durumda. Bütün bu tartışmalar arasında, kendi küçük gruplarında yaşayan milyonlarca Anadolu’nunun senelerdir oluşturdukları kimlikler hiçe sayılıyor.Eleştirimi netleştirmek amacı ile:

1.“Eskişehir’in bir köyünde araştırma yapan ecnebi bilim adamları 8 bin yıl önce yaşamış insanların cesetleriyle karşılaştılar. Bu önemli bir buluştu. Fakat daha da çarpıcı olan şey, 8 bin yıl önceden kalma cesetlerin DNA testi ile hâlâ orada yaşayan köylülerin DNA testlerinin örtüşmesiydi. Köylüler, 8 bin yıl ötedeki akrabalarının cesetlerine kavuşmuştu. Ama dehşet içinde kaldılar: “Ne yani, bizim atalarımız Orta Asya’dan gelmedi mi? Biz Türk değil miyiz şimdi?””

Benim böyle bir çalışmadan haberim yok. Eğer Sagalassos’taki benzer çalışmadan bahsediyorsanız, o çalışmada kullanılan iskeletlerin tarihleri daha değişik. Aynı zamanda son derece kısıtlı bir çalışmanın, medya tarafından büyütülmesinden başka bir durum yok ortada. Şu anda, her ne kadar genetik bilimi son derece enteresan bulgulara erişse de, 8,000 senelik akrabalık bağlarını net bir şekilde ortaya koymaktan daha uzak. Üstelik, bence asıl üzerine düşünülmesi gereken soru, o insanların Türklüğü veya Ermenililiği değil, bilim adamları, politikacılar veya gazeteciler olarak bizim başkalarının kimliğine karışma hakkımızın olup olmadığı.

2.“Ya da Anadolu’da yaşayan Rumlar, Ermeniler, Araplar, Orta Asya’dan gelenlerle kaynaşarak ve hem kültürel açıdan, hem de biyolojik özellikleri bakımından yeni bir Anadolu insanının ortaya çıkmasına neden oldular. Şu anda bu ülkede yaşayan herkesin ataları arasında Ermeni de vardır, Rum da. Anadolu’da, sarışın, mavi gözlü, sivri kafalı insanları da bulursunuz, yassı burunlu, çekik gözlü, yuvarlak kafalı olanları da.”

Bu paragraftan anlaşılıyor ki, sanki gerçekten Ermeni’leri, Türk’leri, Rum’ları ayıran genetik (biyolojik) farklılıklar var da, Anadolu’da kaynaşma olduğundan bu farklılıklar azalmış veya yokolmuş. Ermeni’lik, Türk’lük vb. etnik kategorilerin biyolojik temelleri zaten yoktur. Coğrafyalarda görülen biyolojik farklılıklar, toplumlar içinde varolan biyolojik farklılıklardan çok çok daha küçüktür. Sizin yazınızdan (ve size benzer düşünen bir çok yazarın yazılarından), sanki etnik gruplar aynı zamanda biyolojik gruplardır ama biz bu gruplaşmadan uzak kalalım gibi bir sonuç çıkıyor. O zaman mesela, bir şekilde yuvarlak kafalı ve yassı burunlu üyeleri olan bir köy, biz asıl Türkleriz, diğerleri hep Ermeni aslında diye ortaya çıkarsa, nasıl cevap vereceğiz. Sizde biliyorsunuz, ister Ermeni olsun, ister Türk, etnik gruplar tamamen sosyal yapılardır. Bu konuda, Radikal’in bir ekinde yazılmış bir makalemi, bu linkten okuyabilirsiniz.

Yazınıza yönelttiğim konularla ilgili zaten aynı şekilde düşündüğümüzü zannediyorum. Asıl eleştirim, benzer şekilde düşündüğümüz politik bir söylemi savunurken, bilimsel sonuçları doğru ve bağlamsal olarak ele almak yerine, çok yüzeysel ve kimi zaman eksik (dolayısı ile yanlış) olarak kullanmanız. Sizin yazdığınız tipte yazılar, benim gibi meselesi bilimsel söylemin Türkiye’deki konumunu sağlamlaştırmak olan bir çok insanın önüne yeni engeller koyuyor. O yüzden yazılarınızda bilimsel konulara değinirken, mümkün olduğunca asıl kaynakları kullanmanız fikrimce, politik olarak çok önem arz eden yazılarınızın, hem çok daha anlamlı ve hem kuvvetli olmasını sağlayacaktır.

Saygılarımla,